کرگیری چیست؟
برشهای دایروی در دیوارها و دالها، کرگیری نام دارد که ممکن است به دلایل مختلفی صورت گیرد. برای ایجاد بازشو در دیوارها و دالها به دلایل مختلفی از جمله عبور لولهها، کابلهای برق و تلفن و سایر تجهیزات مورد نظر معمولا به برشهای دایروی شکلی در محلهای مشخص نیاز میباشد. ایجاد این بازشوها برای لولهها و سیمها نیاز به سطوح بدون گرد و غبار و تمیزی دارد، که در گذر زمان به تجهیزات عبوری آسیبی وارد نکند. برای محدود کردن لرزشها نیز باید دقت بیشتری صورت پذیرد. گاها کرگیری در ساختمانهایی انجام میشود که تجهیزات حساس در آنها نصب شده است.
همچنین برای بازرسی و تحلیل وضعیت بتن موجود نیز میتوان از کرگیری استفاده نمود. کرگیری از سطحی که در مورد آن تردید وجود دارد، امکان انجام آزمایش مقاومت فشاری را میدهد. همچنین زمانی که در مورد لایههای زیر سطح بازرسی صورت میگیرد، اغلب استفاده از کرگیری جهت بازیابی نمونههای سنگی لازم است. بازرسی کامل از خواص سنگ زیر یک سازه مشخص، تقریبا همیشه یک الزام برای تحلیل فنداسیون است.
کرگیری بتن
کرگیری بتن عبارت است از فرآیند سوراخ کردن دالها و یا دیوارهای بتنی. کرگیری یک مرحله مهم در تقریبا تمام سازههای بتنی است. از این فرآیند برای کاربردهای مختلفی همچون انجام آزمون مقاومت فشاری، ایجاد سوراخ در منهول، نصب و عبور لولهها و خطوط الکتریکی، حذف کردن بتن اضافی و یا … استفاده میشود.
کاربردهای کرگیری
کرگیری عملیاتی است که در طی آن از یک دریل برای خارج کردن یک استوانه از مواد استفاده میشود. این عملیات برای کارهای زیادی از جمله موارد زیر قابل استفاده است:
- عبور کابلهای برق و تلفن، لولهها و سایر تجهیزات از درون دیوارها، کفها و سقفها
- سوراخکاری در دالها و جادهها برای زهکشی، اتصال میلگردها و …
- اتصال نگهدارندهها، تجهیزات روشنایی و …
- نمونهگیری و آزمایش مواد
فرآیند کرگیری
فرآیند سوراخ کاری تقریبا در همهی موارد یکسان است. در طی فرآیند، اپراتور ایتدا از یک انکر رزوه شده کوچک برای نصب پایهی دستگاه روی دیوار استفاده میکند که به عنوان نگهدارندهی دستگاه عمل میکند. این اتصال باعث میشود سوراخکاری دقیقا در محل مورد نظر انجام گیرد و بدون توجه به زاویه، کرگیری به آسانی و به صورت یکنواخت انجام شود.
به محض این که پایه دستگاه محکم شد، گام بعدی سوار کردن متهی دریل است. سایز دریل میتواند با توجه به نیاز مشتری تغییر کند. بعد از سوار شدن مته، دستگاه روشن میشود. همزمان با اعمال فشار بر دستگیره، از آب نیز به عنوان خنک کننده استفاده میگردد. سپس مته به درون سطح رانده شده و بتن را سوراخ میکند. بیشتر استوانههای سوراخ کاری برای عمق ۱۲-۱۴ اینچ ساخته شدهاند، ولی میتوان براساس نیاز از استوانههایی با عمق بیشتر نیز استفاده نمود. همچنین در صورت لزوم، دریل کرگیری قادر به برش میلگردها نیز میباشد. به محض این که سطح و مواد تشکیل دهنده سوراخ شد، نمونه با مته بیرون میآید و در صورتی که خارج نشد، میتوان آن را به صورت دستی خارج نمود. با خارج شدن نمونهی استوانهای، کرگیری به پایان رسیده است.
دستگاه کرگیری بتن
- دریل، برای به دست آوردن نمونهی استوانهای با استفاده از متههای الماسی
- اره، برای برش انتهای نمونه. سر اره باید از جنس الماس و یا سیلیکون باشد و باید قادر باشد بدون اعمال گرما و یا شوک اضافی نمونه را با ابعاد از پیش مشخص شده جدا نماید.
چند نکته در ارتباط با کرگیری:
- مقاومت بتن متاثر از محل بتن در المانهای سازهای است؛ معمولا بتنی که کف قرار میگیرد مقاومت بیشتری نسبت به بتنی که در سطح قرار میگیرد، از خود نشان میدهد.
- مقاومت نمونه همچنین به زاویهی کر نسبت به محور افقی بستگی دارد. زمانی که مقاومت در راستای محور افقی اندازهگیری میشود، معمولا مقدار کمتری را نشان میدهد.
- مقاومت بتن که از آزمایش کرها به دست میآید، تحت تاثیر مقدار و توزیع رطوبت در نمونه در زمان آزمایش است.
- این عوامل باید در مکان یابی برای نمونهگیری از بتن و مقایسه نتایج آزمایش مقاومت در نظر گرفته شوند.
نمونههای کرگیری شده برای آزمایش مقاومت فشاری
- از بتن سخت شده تا زمانی که بتن به میزانی سفت نشده است که در هنگام کرگیری اتصال بین ملات و سنگدانههای بزرگ دچار آسیب نشود، نباید برای آزمایش مقاومت فشاری نمونهگیری کرد.
- همچنین از نمونههایی که در حین بیرون آوردن دچار آسیب شدهاند، نباید استفاده کرد؛ مگر این که قسمتهای آسیب دیده جدا شوند و نمونهی جدید ابعاد مورد نیاز را دارا باشد.
- از نمونههای دارای میلگرد نمیتوان برای آزمایش استفاده نمود.
نحوه کرگیری:
- نمونههای کرگیری باید عمود بر سطح کرگیری شوند و نباید از محل اتصالات باشند.
- زاویهی تقریبی بین محور طولی کر و سطح افقی بتن را ثبت نمایید.
- نمونهی عمود بر سطح قائم یا عمود بر سطح دارای خمیدگی، باید از نزدیکی وسط عضو گرفته شود.
جداکردن نمونه:
نمونهی انتخابی را به اندازهای بزرگ انتخاب نمایید که ویژگیهای نمونهی مورد نظر فارغ از بتنی که در هنگام جداسازی دچار ترک خوردگی، لایه لایه شدن، بریده شدن و یا هر نوع آسیب دیگر میشود؛ در آن حفظ گردد.
اسکن بتن پیش از کرگیری:
اگر از ایمنی دال بتنی در پروژهتان اطلاع ندارید، استفاده از کرگیری میتواند به شما در این زمینه کمک کند. در هنگام کرگیری، دانستن این که سوراخی که قرار است ایجاد گردد، از چه موادی عبور میکند، اهمیت دارد. به همین دلیل در مواردی که کارفرما از مواد تشکیل دهندهی مقطع اطمینیان ندارد، اسکن بتن جهت پیشگیری از ایجاد خطر برای سازه و یا عوامل توصیه میگردد. استفاده از اسکن به اپراتور این امکان را میدهد که مواد و تجهیزاتی که نباید سوراخ شوند را شناسایی کند، محل آنها را بر روی سطح علامتگذاری نماید و در هنگام سوراخکاری از برخورد با آنها اجتناب نماید. با استفاده از این تکنولوژیها میتوان از مصونیت تجهیزات در هنگام سوراخکاری اطمینان حاصل نمود.
هر زمان که در یک پروژه از کرگیری استفاده میشود، در صورتی که ابتدا اسکن بتن صورت نپذیرد، احتمال آسیب رسانی به این موارد وجود دارد.
کابلهای پس کشیده
استفاده از کابلهای پس کشیده یک روش برای تسلیح بتن است که در آن پس از بتنریزی، آرماتورها کشیده میشوند. به دلیل این که این آرماتورها تحت کشش قابل توجهی هستند، آسیب رساندن به آنها میتواند باعث ایجاد آسیبهای سازهای قابل توجه و یا مصدومیت نیروهای کارگاه شود. یک روش برای یافتن محل کابلهای پس کشیده استفاده از رادارهای نفوذی به زمین است. تکنولوژی GPR امکان شناسایی سریع و دقیق این کابلها را میدهد.
تسلیحکنندههای فولادی
از شبکههای میلگرد برای تسلیح بتن و افزایش مقاومت کششی آن استفاده میگردد. بریدن میلگردها میتواند یکپارچگی دال را از بین ببرد. برای مکان یابی و لوگیری از بریده شدن میلگردها در دالهای بتنی، استفاده از اسکن GPr و یا اشعهی ایکس پیش از کرگیری توصیه میگردد.
مجراهای الکتریکی
بریدن هر یک از خطوط برق میتواند برای اپراتور دریل با خطرات تهدید کنندهای همراه باشد. به علاوه آسیب رساندن به خطوط برق میتواند باعث قطع شدن برق و آسیب رساندن به افراد متاثر از آن نیز گردد. یافتن مجراهای الکتریکی در برخی انواع دالهای بتنی میتواند دشوار باشد. به طور مثال خطوط برق در دالهای بتنی سقفهای عرشه معمولا در پایین عرشه قرار دارد. استفاده از تکنولوژی GPR امکان شناسایی و مکان یابی این خطوط را فراهم میکند.
خطوط ارتباطی
هنگامی که پای ساختمانهای چند طبقه به میان کشیده میشود، یک نگرانی مهم دیگر اجتناب از خطوط ارتباطی است. استفاده از GPR میتواند این خطوط را یافته و از اعمال هزینههای اضافی تعمیراتی و اتلاف زمان جلوگیری کند.
خطوط خاموش کنندهی آتش
در هنگام سوراخ کردن دال، بسیار مهم است که از آنچه که زیر دال بتنی است اطلاع داشته باشیم. یکی از مواردی که میتواند در دال باشد، خطوط خاموش کنندهی آتش است که اگر اپراتور کرگیری از وجود آنها اطلاع نداشته باشد، امکان آسیب دیدنشان وجود دارد. اسکن GPR بتن امکان شناسایی ای موارد و امکان کرگیری ایمن از بتن را فراهم میکند.
هشدار دهندههای آتش
آسیب رساندن به هشدار دهندههای آتش میتواند باعث به صدا در آمدن آژیر آنها شده و منجر به تخلیه ساختمان گردد. با اسکن دال بتنی پیش از انجام تعمیرات امکان ایجاد اختلال در محیط به حداقل میرسد.
تکنولوژیهای موجود
برای جلوگیری از رویداد مواردی که در بالا به آنها اشاره شد، چندین روش فناورانه و غیر مخرب وجود دارد. انتخاب روش مناسب وابسته به امکانات موجود، شرایط پروژه و تجربیات مهندسین دارد. در برخی موارد بهترین راه استفاده از چندین روش غیر مخرب میباشد.
رادار نافذ به زمین
در سالهای اخیر استفاده از تکنولوژی GPR برای اسکن بتن به دلیل دقت بالا و قابل اطمینان بودن آن به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. نتایج بررسی بتن با کمک GPR در همان لحظه قابل دسترسی بوده و امکان انجام چند اسکن را در بازه زمانی کوتاه مدت فراهم میکند. در مقایسه با روشهای قدیمی همچون استفاده از اشعه ایکس، نتایج در بازه زمانی کوتاهتری قابل دسترسی هستند. یکی دیگر از مزایای این روش در مقایسه با اشعه ایکس، امکان اسکن فنداسیونهای بتنی برای یافتن مجراها و المانهای تسلیح در مکانهایی است که امکان دسترسی به دو طرف دال بتنی فراهم نیست.
اشعهی ایکس
مشابه با سایر کاربردهای اشعهی ایکس، در هنگام استفاده از تکنولوژیهای رادیوگرافی، جهت جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تشعشعات، افراد حاضر در کارگاه باید محل را ترک نمایند. این فرآیند برای اسکن بتن میتواند برای دالهای معلق مورد استفاده قرار گیرد ولی به دلیل زمان آماده شدن نتایج، در مقایسه با GPR میتواند با صرف هزینه و زمان بیشتر همراه باشد.
اسکن فرومغناطیس
استفاده از این روش امکان شناسایی حضور مواد فرومغناطیس شامل آهن و فولاد کاشته شده در بتن را میدهد. مشکل استفاده از اسکن فرومغناطیس، محدود بودن آن به شناسایی تا عمق حدودا شش اینچ (۱۵سانتیمتر) و همچنین عدم شناسایی مجراهای پلاستیکی است.